Van kamer naar woning
Hoe je in bestaande verzorgingshuizen mensen een woning kunt geven die meer als 'thuis' voelt.
(afbeelding: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam)
ACHTERGROND
In Nederland zijn er na de Tweede Wereldoorlog en vooral in de jaren 70 en 80 door zorginstellingen en woningbouwcorporaties grote hoeveelheden zorgcomplexen gebouwd. Het merendeel van deze zorgcomplexen bevat 100 of meer wooneenheden en gemeenschappelijke voorzieningen zoals ruime restaurants met een eigen keuken, een kapper, zalen voor activititeiten etc.
De wooneenheden in deze complexen zijn in veel gevallen circa 25 m2 groot en hebben een kleine hal met pantry, een kleine badkamer met douche, toilet en wastafel en gecombineerde woon-/slaapkamer.
Vooral het hebben van een eigen pantry en badkamer werd in die tijd gezien als een grote luxe, aangezien voor die tijd in de meeste zorginstellingen nog gebruik werd gemaakt van gedeelde badkamers en er zelfs soms nog werd geslapen in slaapzalen.
Sindsdien is de grootte van de gemiddelde woning in Nederland toegenomen, waardoor het contrast met de wooneenheid in de bestaande zorgcomplexen ook aanzienlijk groter is geworden.Bovendien is de zorg die wordt verleend in de zorgcomplexen sterk veranderd. De gemiddelde leeftijd en daarmee de zorgbehoefte is gestegen. Hiervoor zijn nieuwe werkwijzen ontstaan en hulpmiddelen voor verzorging ontwikkeld die op deze behoefte aansluiten, maar die wel meer ruimte in de woning vragen.
Omdat de kleine wooneenheden in bestaande verzorgingshuizen niet meer passen bij het huidige gebruik, moet er worden gekeken naar mogelijkheden voor vergroting en aanpassing van de woningen.
Een goede oplossing voor het vergroten van de woon- en slaapkamer is het samenvoegen van 2 wooneenheden. Wanneer 2 woningen tot 1 worden gecombineerd, kan een riant appartement van circa 50 m2 worden gecreëerd met 2 separate kamers om apart te kunnen slapen en wonen.
EEN HERKENBARE WONING
Met name voor ouderen met dementie levert dit duidelijkheid en overzicht op. Een aparte woonkamer met de mogelijkheid om meubels van thuis te plaatsen geeft een veilig en vertrouwd gevoel, terwijl er ook nog ruimte is om je rollator ergens neer te zetten.
Een aparte slaapkamer is belangrijk om een goed leefritme vol te kunnen houden. Tegelijkertijd moet er ruimte zijn om mensen die niet meer (goed) uit bed kunnen komen, te kunnen verzorgen.
Een ruime badkamer om veilig in te kunnen bewegen en geholpen te worden is eveneens van groot belang. Die hoeft niet helemaal rolstoel-toegankelijk te zijn, maar er moet wel voldoende ruimte zijn voor een douchestoel en het lopen en draaien met een rollator. En direct zelf naar de WC kunnen lopen vanuit bed zonder valgevaar is een belangrijk uitgangspunt.
RUST IN JE EIGEN OMGEVING
Het hebben van een eigen woning is voor een oudere met dementie van groot belang om zich terug te kunnen trekken en niet altijd in de gemeenschappelijke ruimtes te hoeven zijn.
Technische hulpmiddelen om wel toezicht te kunnen houden zijn daar onmisbaaar bij maar zijn volop in ontwikkeling; val- en bewegingsdetectie, intelligente rollators (robotica), dynamische verlichting en toezicht wanneer nodig via beeldverbindingen zijn daar voorbeelden van.
GOED UITVOERBAAR
De ingrepen die nodig zijn voor het bouwkundig samenvoegen zijn over het algemeen beperkt. Met het maken van een deur tussen de 2 oorspronkelijke wooneenheden is dit al te realiseren.
Het vergroten van de badkamer met alle benodigde aanpassingen aan het gebouw en de installatie zijn over vaak het meest complex, maar desalniettemin goed mogelijk. Vaak kunnen deze werkzaamheden worden gecombineerd met noodzakelijke ingrepen met betrekking tot brandveiligheid, legionella-beheer en het verwijderen van asbest.
De investering levert in alle gevallen een transformatie op die deze oude zorgcomplexen weer laat aansluiten op de leefwereld van bewoners met dementie en op de zorg die aan hen geleverd moet kunnen worden.