Bewegen is meer dan alleen lopen!

Wetenschappelijk onderzoek en ervaringen in de praktijk hebben aangetoond dat bewegen gezondheidswinst oplevert, zowel fysiek als mentaal. Bewegen vertraagt het onomkeerbare proces van de ziekte van Altzheimer.

Daarom is het wenselijk ouderen diverse mogelijkheden in hun leefomgeving te bieden om te kunnen bewegen.

Een deel van de bewoners van een PG-afdeling zal zelf de neiging hebben om veel rond te wandelen. In het artikel over dwalen lees je meer over hoe je op een veilige en stimulerende manier hiermee om kunt gaan.

Voor anderen is lopen niet, of veel minder, aan de orde. Het gevaar bestaat voor deze groep ouderen dat zij gedurende de dag veel minder mogelijkheden krijgen om te bewegen. Zij vinden weinig aanleiding in hun omgeving, en zitten vaak het grootste deel van de dag stil in hun stoel voor zich uit te staren. Bewegen wordt dan ook steeds gevaarlijker, het risico op vallen en stoten neemt toe door het afnemen van het evenwichtsgevoel en het gemak van bewegen.

Voor deze mensen zijn er toch diverse gelegenheden om te bewegen, waarbij de definitie van 'bewegen' veel breder gezien moet worden dan alleen lopen, of door een ruimte bewegen.

Ook bewegingen als een puzzel leggen, afdrogen of aardappels schillen zijn fysieke bewegingen. Daarbij worden specifieke spieren ingezet, oog-handcoördinatie wordt gestimuleerd en tastzin wordt aangesproken. Behalve de fysieke bewegingen die hierdoor worden uitgevoerd, roepen de handelingen en het gevoel (ruwe aardappels, de stof van de theedoek) associaties op die makkelijk herkenbaar en vertrouwd zijn.

Maar ook bijvoorbeeld het kauwen van eten is een vorm van bewegen - in combinatie met de smaak en de structuur van voedsel; een zintuigelijke ervaring die gepaard gaat met de beweging van de hand naar de mond en het kauwen in de mond. Zin houden in eten is mede daarom een heel belangrijke doelstelling voor het welbevinden van mensen met dementie.

(NB; Dit onderstreept het belang van geriatrische tandheelkunde: hoe langer mensen een gezond gebit houden, hoe langer zij de elementaire ervaring van het eten als positief kunnen beleven.)

De omgeving waarin wordt gegeten en de manier waarop deze activiteit in een wat breder kader wordt geplaatst spelen daar een belangrijke rol in. Ruimte maken voor 'aanrecht-klusjes', warme kleuren die de eetlust stimuleren, kookgeuren en zichtbaar kookgerei dragen daaraan bij. De woonkeuken als veilige activiteitenruimte is daarom een bijzondere ontwerpopgave die veel mogelijkheden biedt voor het stimuleren van bewegen.